Moleküler Patoloji ve Genetik 2

Moleküler Patoloji ve Genetik  Çalışmaları 2

21. Aşağıdaki hastalıkların hangisinde gut ve self mutilizasyon görülür?

1. 1. Fabry hastalığı
   2.  Hunter sendromu
   3. Hurler sendromu
   4. Lesch Nyhan sendromu
   5. Cori hastalığı

Lesch-Nyhan sendromu hipoksantin guanin fosforibozil transferaz (HGPRT) enziminin total eksikliği ile sadece erkeklerde görülür.Pürin metabolizmasında yetersizlik ile sonuçlanır ve aşırı ürik asit üretimi görülür. Gut, mental retardasyon, koreatetoz, spastisite, self mutilasyon ve agresif davranış görülebilir.

(Cevap D)

 22. Aşağıdaki hastalıkların hangisinde renal yetmezlik ve anjiokeratomların görülmesi karakteristiktir?

1. 1. Hunter sendromu
   2. Gaucher hastalığı
   3. Von Gierke hastalığı
   4. Sistemik lupus eritematozis
   5. Fabry hastalığı

Fabry hastalığı alfa galaktozidaz A eksikliğiyle oluşan lizozomal depo hastalığıdır. Vücutta ceramide trihekzos birikir. Gövdenin alt kısımlarında anjiokeratom, febril epizodlar, ekstremitelerde yanma tarzında ağrı, kardiovasküler ve serebrovasküler tutulum vardır. Renal yetmezlik nedeniyle erken yaşta ölürler. (Cevap E)

23. Aşağıdaki hastalıkların hangisinde infantil katarakt, mental retardasyon ve siroz görülür?

1. 1. Alkaptonüri
   2. Cori hastalığı
   3. C) Diabetes mellitus
   4. D) Galaktozemi
   5. E) Pompe hastalığı

Galaktozemi galaktoz metabolizmasının otozomal resesif bir bozukluğudur, galaktoz 1 fosfat üridil transferaz (GALT) nadir bir varyantında ise galaktokinaz eksiktir, dokularda galaktoz 1 fosfat ve galaktilol birikir. Gözde galaktilol birikimine bağlı olarak bir kaç haftada infantil katarakt gelişir. Mental retardasyon, gelişme geriliği ve siroz sıktır. Fulminan E. coli septisemisi sıktır. Böbrek yetmezliği ve aminoasidüri gelişebilir. Diyetten galaktozun çıkarılmasıyla bulgular önlenebilir, ancak mental retardasyon gelişmişse bu irreversibldir. Normalde galaktoz memelilerin sütündeki başlıca karbonhidrattır. İnce barsakta laktaz tarafından glikoz + galaktoza ayrılır. Galaktoz da bir kaç basamak sonra glikoza çevrilir. Galaktozemi de ise süt alımıyla bulantı ve kusma oluşur. Tanı eritrosit ve lökositte transferaz ölçümü ile konulur. (Cevap D)

24. Galaktozemiye eşlik etmeyen aşağıdakilerden hangisidir?

1. 1. Hepatosplenomegali
   2. Galaktoz 1 fosfat uridil transferaz eksikliği
   3. Sütle beslenen bebekte siroz gelişimi
   4. Wilms tümörü gelişimi
   5. Lens opasifikasyonu

Galaktoz 1 fosfat üridil transferaz enzimi eksiktir. Lens ve periferal sinirlerde osmotik hasar oluşturur. Mental retardasyon, siroz ve aminoasidüri görülür. Galaktozüri ve hipoglisemi sıktır. Laktozsuz (glukoz+galaktoz) diyet verilir.(Cevap D)

25. Otozomal resesif geçiş göstermeyen aşağıdakilerden hangisidir?

1. 1. Fenil ketonüri
   2. Orak hücreli anemi
   3. Von Willebrand hastalığı
   4. Konjenital adrenal hiperplazi
   5. Hemokromatozis

Von Willebrand hastalığı otozomal dominant geçişlidir. Otozomal resesif geçişli hastalıklar metabolik hastalıklardan kistik fibrozis, fenilketonüri, galaktozemi, homosistinüri, lizozomal depo hastalıkları, alfa 1 antitripsin eksikliği, Wilson hastalığı, hemakromatozis ve glikojen depo hastalıklarıdır.

Otozomal resesif geçen hematopoetik sistem hastalıkları orak hücreli anemi ve talasemidir. Konjenital adrenal hiperplazi, Ehler-Danlos (bazı tipleri özellikle tip 6), alkaptonüri, nörojenik musküler atrofiler, Friedrich ataksisi ve spinal musküler atrofiler otozomal resesif geçer.

(Cevap C)

26. Otozomal dominant geçiş göstermeyen hastalık aşağıdakilerden hangisidir?
    1. Kistik fibrozis
    2. Huntington koreası
    3. C) Akut intermittent porfiri
    4. D) Akondroplazi
    5. E) Herediter sferositoz

Otozomal dominant geçen hastalıklar Huntington hastalığı, Nörofibromatozis, myotonik distrofi ve Tüberoz sklerozdur. Üriner sistemde polikistik böbrek hastalığı, GİS’te familial polipozis koli, herediter sferositoz, von Willebrand hastalığı, Osteogenesis imperfekta, Akondroplazi, Familial hiperkolesterolemi ve Akut intermittent porfiri otozomal dominant geçer. Kistik fibrozis ise otozomal resesif geçişlidir. (Cevap A)

27. X’e bağlı resesif geçiş göstermeyen hastalık aşağıdakilerden hangisidir?
    1. Duchenne musküler distrofi
    2. Kronik granülomatöz hastalık
    3. Diabetes insipitus
    4. Vitamin D’ye dirençli raşitizm
    5. Frajil X sendromu

X’e bağlı dominant geçen çok az hastalık vardır. Bunların kalıtımı, etkilenmiş heterozigot kadınların hem kızlarında hem de oğullarında %50 riskle karakterizedir. Etkilenen erkekler hastalığı oğullarına geçiremezler, ancak bütün kızları etkilenir. Vitamin D’ye dirençli raşitizm X’e bağlı dominant geçer. X’e bağlı resesif bozukluklar Duchenne müsküler distrofi, Hemofili A ve B, kronik granülomatöz hastalık, glukoz 6 fosfat dehidrogenaz eksikliği, agammaglobülinemi, Wiskott-Aldrich sendromu, Diabetes insipitus, Lesch-Nyhan sendromu ve Frajil X sendromudur.

(Cevap D)

28. Hunter sendromunu Hurler sendromundan ayırmak için aşağıdakilerden hangisi daha değerlidir?
    1. Heparan sülfat birikimi
    2. Dermatan sülfat birikimi
    3. X’e bağlı resesif geçiş
    4. Korneal bulanıklık olması
    5. Daha hafif klinik seyir

(Cevap C)

28. Aşağıdakilerden hangisi gargolizm denilen iskelet bozukluğuna yol açar?
    1. Marfan sendromu
    2. Ehler-Danlos tip I
    3. Ehler-Danlos tip IV
    4. Nieman Pick sendromu
    5. Hurler sendromu

Mukopolisakkaridozlarda heparan sülfat ve dermatan sülfat ile daha az oranda keratan sülfat ve kondroidin sülfat dokularda birikir. MPS’lar karaciğer, kalp, dalak ve damarları tutan progresif bir hastalıktır. Çoğunda kaba yüz özellikleri, kornea bulanıklaşması eklem sertliği ve mental retardasyonla birliktedir. X’e bağlı resesif geçen Hunter sendromunda hariç hepsi otozomal resesif geçişlidir. Hurler sendromu (MPS I H) alfa-L-iduronidaz eksiktir. Beklenen yaşam süresi 10 yıldır. MPS’nin diğer tiplerinde olduğu gibi gargolizm denen iskelet deformiteleri vardır. Ölüm kardiak deformasyonla oluşur. MPS’nin diğer varyantı olan Hunter sendromu Hurler sendromundan kalıtım özelliği (X’e bağlı resesif ) ile korneal bulanıklığın olmaması ve sıklıkla daha hafif klinik seyir ile ayrılır. Hunter sendromunda L-iduronat sülfataz eksiktir.

(Cevap E)

30. Mukopolisakkaridozlar olarak bilinen hastalıkların temel belirtileri arasında olmayan aşağıdakilerden hangisidir?
    1. Hepatomegali
    2. Kas güçsüzlüğü
    3. İskelet deformiteleri
    4. Koroner arter hastalığı
    5. Kardiak valvüler lezyonlar

Mukopolisakkaridozlar spesifik lizozomal enzim eksikliği ile oluşur. Mukopolisakkaridler özellikle mononükleer fagositik sistemde birikir ve hepato-splenomegaliye yol açar. Koroner arter ve valvüller genellikle tutulmuştur. İskelet sisteminde baş büyük ve uzun, burun geniş ve basıktır. Kas güçsüzlüğü daha çok glikojen depo hastalıklarında görülür.

(Cevap B)

31. Aşağıdakilerden hangisi trinükleotid tekrar bozukluklarından biri değildir?
    1. Frajil X sendromu
    2. Huntington hastalığı
    3. Friedreich ataksi
    4. Myotonik distrofi
    5. Prader-Willi sendromu

(Cevap E)

32. Frajil X sendromunda aşağıdakilerden hangisi sık görülür?
    1. Makroorşidizm
    2.  Normal zeka
    3. Otozomal dominant geçiş
    4. Uzun kemiklerde kırıklar
    5. Tekrarlayan enfeksiyonlar

Frajil bölgenin Xq27.3 de olduğu FMR-1 genindeki mutasyon sonucu oluşan Frajil X sendromu zeka geriliği, %80 olguda bilateral makroorşidi ve anlamsız yüz yapısı ile karakterize X’e bağlı resesif geçen bir kromozom anomalisidir. Nükleotid tekrar sayısı normale göre çok artmıştır. Ailesel zeka geriliğinin en önemli nedenlerindendir. Down sendromundan sonra genetik kaynaklı zeka geriliğinin ikinci en sık nedenidir. Mikrosefali, bazen de makrosefali görülür. Penis normal büyüklüktedir, hormonal anomali yoktur. Uzun yüz yapısı, büyük kulak ve geniş mandibula görülür. İlginç olarak taşıyıcı kadınlarda da %50 oranında zeka geriliği vardır. Huntington hastalığı, Friedrich ataksi ve myotonik distrofi trinükleotid tekrar bozukluklarına diğer örneklerdir.

(Cevap A)

33. Esansiyel fruktozüride eksik olan enzim aşağıdakilerden hangisidir?
    1. 1, 6 difosfat
    2. Aldolaz B
    3. Fosfofrüktokinaz
    4. Fosfohekzoizomeraz
    5. Fruktokinaz

Esansiyel fruktozüri fruktokinaz eksikliği ile ortaya çıkan otozomal resesif geçişli selim, nadir görülen bir hastalıktır. Aldolaz B eksiktir. Enzim kusuru karaciğer, barsak ve böbrektedir. Burada metabolize edilemeyen fruktoz kas ve yağda az miktarda metabolize edilebilir. Genelikle tedaviye gerek yoktur. Herediter fruktoz intoleransında fruktoz içeren besinlerin alımı ile akut hiperglisemi ortaya çıkar.

(Cevap E)

34. Üç yaşındaki bir çocukta hipoglisemi, hepatomegali ve bebek yüzü görünümü varsa aşağıdakilerden hangisi ön planda düşünülmelidir?
    1. Von Gierke hastalığı
    2. Gaucher hastalığı
    3. Pompe hastalığı
    4. San Flippo hastalığı
    5. Tay Sachs hastalığı

Von Gierke tip I’de glikoz 6 fosfataz enzimi eksiktir. Hipoglisemi, hepatomegali, laktik asidoz, hiperlipidemi ve hiperürik asidemi vardır. Platelet disfonksiyonuna bağlı kanama eğilimi artar. Yanaklarda aşırı yağ toplandığından bebek yüzü görünümü vardır.

(Cevap A)

35. Etkilenen genin ubiquitin-proteozom proteolitik yolunda görevli bir ubiquitin protein ligaz olduğu, paternal kromozomun bozuk olduğu hastalık aşağdakilerden hangisidir?
    1. Frajil X sendromu
    2. Prader-Willi sendromu
    3. Angelman sendromu
    4. Turner sendromu
    5. Klinefelter sendromu

(Cevap C)

36. Mental retardasyon, hipogonadizm ve kısa el ve ayakları olan obez hastada 15. kromozomda delesyon varsa tanı aşağıdakilerden hangisidir?
    1. Frajil X sendromu
    2. Prader-Willi sendromu
    3. Angelman sendromu
    4. Turner sendromu
    5. Klinefelter sendromu

En sık görülen mikrodelesyon sendromları Prader Willi ve Angelman sendromudur. Her iki hastalıktada mikrodelesyon 15. kromozomdadır. Prader-Willi sendromu (paternal orijinlidir) mental retardasyon, kısa boy, hipotoni, obesite, kısa el ve ayaklar ve hipogonadizmle karakterizedir. 15. kromozomda delesyon görülür.

Prader Willi sendromundan fenotipik olarak ayrılan Angelman sendromunda (maternal orijinlidir) ek olarak ataksik yürüyüş, bayılma ve uygunsuz gülüşlerle happy puppets (mutlu kukla) görünümü vardır. Angelman sendromu Ubiquitin-peroksizom proteolitik yolunda rol oynayan UBE3A geninin beyinde eksprese olamadığı nörolojik bir hastalıktır. Huntington hastalığı ve myotonik distoni gibi trinükleotid tekrar mutasyonlarından biri olan Frajil X sendromu ailesel mental retardasyonun en önemli nedenlerinden biridir. Down sendromundan sonra mental retardasyonun 2. Sıklıktaki genetik nedenidir. Postpubertal hastaların %90‘ında makroorşidizm vardır

Klinefelter sendromu erkek hipogonadizmi olarak tanımlanabilir. İki veya daha fazla X kromozomu ve bir veya daha fazla Y kromozomu varlığında görülür. 500 canlı doğumda 1 görülür. Çoğu doğumda normaldir, tanı adölesan dönemde konulur. Hipogonadizm, uzun kollar ve vücut oranları, enükoid vücut yapısı, atrofik testis, küçük penis ve sekonder seks karakterinin yeterli gelişmemesi izlenir. Zeka geriliği sık değildir. FSH yüksek, serum testesteron düzeyi azalmıştır. Plazma östradiol seviyesi yüksektir. Erkek infertilitesinin ve azalmış spermatogenezin en önemli nedenlerinden biridir. Seminifer tüpler atrofiktir. Leydig hücreleri prolifere olmuştur. %82 hastada XXY, 47 karyotipi vardır. Klinefelter sendromunda meme kanseri (20 kat), ekstragonodal germ hücreli tümörler ve SLE gibi otoimmün hastalıklar artar. Turner sendromu 45 XO, doğumdan itibaren özellikle el sırtı ve ayakta belirgin ödem vardır. Preduktal aort koarktasyonu ve endokardial fibroelastozise bağlı aort stenozu erken yaşta ölüm sebebidir. Primer amenorenin yaklaşık 1/3’ünden sorumludur..

(Cevap B)

37. Doğuşta görülen mikrosefali aşağıdakilerden hangisinden kaynaklanmaz?
    1. Sitomegalovirüs
    2. Herpes simpleks virüs
    3. Gaucher hastalığı
    4. Annenin alkol alışkanlığı
    5. Kızamıkçık virüsü

Fetal alkol sendromu konjenital mikrosefalinin önemli bir nedenidir. Mikrosefali aynı zamanda bir grup konjenital hastalık olan TORCH kompleksinden de (Toksoplazma, kızamıkçık virüsü, sitomegalovirüs, Herpes simpleks virüsü ve diğer bazı virüs infeksiyonlarının baş harflerinden) kaynaklanabilir. (Cevap C)

38. Aşağıdakilerden hangisi Gaucher hastalığına eşlik eder?
    1. Mukopolisakkaridozlar
    2. Retinada kiraz kırmızısı görünüm
    3. Sfingomyelinaz eksikliği
    4. Çocukluk çağında ölüm
    5. Trombositopeni ve sıklıkla masif splenomegali

 En sık görülen lizozomal depo hastalığı olan Gaucher hastalığında erişkinde splenomegali veya kemik iliği tutulumu ile ilgili semptomlar görülür. En sık olarak sekonder hipersplenizme bağlı pansitopeni veya trombositopeni izlenir. Patolojik kırıklar ve kemik ağrısı görülebilir. Gaucher hastalığında glukoserebrozidaz eksiktir, glukoserebrozid birikir ve buruşmuş kağıt görünümlü büyük hücreler vardır. Chitotriosidase makrofajlardan salınır ve Gaucher hastalığı için spesifik bir markırdır, diğer makrofajları etkileyen hastalıklarda hafifçe yükselir.

 (Cevap E)

39. Karaciğer büyümesi ve hipogliseminin hakim olduğu klinik tablo aşağıdakilerden hangisinde görülür?
    1. Von Gierke hastalığı
    2. Hurler sendromu
    3. Hunter sendromu
    4. Gaucher hastalığı
    5. Nieman Pick hastalığı

(Cevap A)

40. Patolojik kırıklar ve kemik ağrısı görülebilen genetik hastalık aşağıdakilerden hangisidir?
    1. Von Gierke hastalığı
    2. Hurler sendromu
    3. Hunter sendromu
    4. Gaucher hastalığı
    5. Nieman Pick hastalığı

(Cevap D)